#MADaraştırma Desteği 2020 Programı Kapsamında Desteklenen Araştırmalar Salgını Belgeliyor
Mekanda Adalet Derneği’nin üçüncüsünü düzenlediği #MADaraştırma Desteği Programı kapsamında bu yıl yedi proje destek almaya hak kazandı.
#MADaraştırma Desteği Programı, mekân ve adalet kavramlarını bir araştırma gündemi ve/veya politik-etik eksen olarak birlikte düşünmemizi sağlayacak konuları çalışan, ana akım mecra ve kurumlarda yer bulmakta zorlanan araştırmacıların desteklenmesine yönelik oluşturulmuştu. Bu yıl salgın gündemi de araştırma konularına dahil edilerek çerçevesi genişletildi.
Bu bağlamda, bu yıl #MADaraştırma’da, geniş şekilde tanımladığımız mekânsal adalet gündemiyle kesişmesi kaydıyla, Halk Sağlığı, Afet, Güvenlik, Bilim ve Teknoloji, Doğa temalarına odaklanan, salgının yarattığı belirsizlik ve dönüşüm potansiyelini anlamamıza yardımcı olacak araştırma ve üretimlere destek sağlandı.
#MADaraştırma Desteği 2020 Programı’na kabul edilen araştırmacılar ve araştırma konuları şöyle sıralanıyor:
Aylin Çankaya, “COVID-19 Sonrası Kentsel Müşterekler: Maltepe Dayanışma Ağı Örneği”
COVID-19 krizi ile kamusal ve özel alanlara dair tahayyüllerin dönüştüğü, “yeni normal” in ‘“denetim-denge” sorununa verilmiş bir yanıt olarak tanımlandığı bir dönem yaşanıyor. Biyo-iktidarın krize verdiği yanıt karşısında ve ötesinde müşterek olan da yeniden düşünülüyor ve var oluyor. Bu süreçte İstanbul’un otuza yakın bölgesinde mahalle ve ilçe ölçeğinde kurulan dayanışma ağları, krize, en yakındakilere ulaşarak ve dayanışmayı yerel ölçeklerde örerek yanıt verdi. Araştırmacının da katılımcısı olduğu Maltepe Dayanışma Ağı’nın komşuluk ilişkilerini müşterek olan üzerinden pekiştiren pratiklerinin nerelerden filizlendiği ve nerelere doğru evrilebileceği bu araştırmanın temel merakını oluşturuyor.
Ayşe Özsoy, “Mevsimlik Hayatların Son 365 Günü”
Salgınla birlikte hayatımıza dört yeni sınıf girdi: Uzaktan çalışanlar, vazgeçilmezler, ücretsiz izinliler ve unutulmuşlar. Mevsimlik gezici tarım işçileri vazgeçilmezler arasında sayılırken, belgesiz göçmen işçiler unutulmuşlar arasında anılıyor.
Süreç şeması olarak tasarlanan bu araştırma, “vazgeçilmezler” olarak nitelendikleri oranda “görünmeyenler” olan mevsimlik gezici tarım işçilerinin görünürlüklerini ve tanınırlıklarını sağlamayı amaçlıyor.
Adana’da bulunan mevsimlik gezici tarım işçilerinin son 365 gün (2019 Haziran-2020 Haziran) içinde neler yaşadıklarına odaklanan süreç şeması (timeline), yıl içindeki rutinleri takip etmeyi sağlamakla birlikte 2019 Aralık Adana sel afeti ve 2020 Mart-Haziran COVID-19 salgınında nelerle karşılaştıklarına dair bilgi de vermeyi hedefliyor.
Ayşegül Özçelik, Hande Çevik, Osman Şişman, Özgün Dilek, “Çevrimdışı: Dijital Mekâna Erişimde Eşitsizlik”
COVID-19 pandemisi ile birlikte evde kalma süreleri arttıkça kişilerin internet kullanımları da arttı. Uygulayabilen sektörler çalışma düzenlerini çevrimiçine taşırken, kişilerin sosyalleşme pratikleri de bir hayli değişti.
Maddi pratiklere erişimlerin kısıtlandığı bu günlerde, çevrimiçi uygulamalar dünyaya sınırsız erişimi vaat ederken, bu dijital mekânlara erişimi olmayan insanların kendi iş yerlerinden, okullarından, sosyal ortamlarından koparılmış olması, adalet kavramını sorguya açıyor. Bu bağlamda, internete erişimi olmadığı ya da dijital mekâna yerleşemediği için emek süreçlerinden dışlanan ve ürettikleri emeği yerine ulaştıramayan insanlar, bu araştırmanın odak grubunu oluşturuyor. Araştırma, dijital mekânsızlık başlığı altında, mekânlarından koparılan ve hayata adil katılımları sağlanamayan insanların tecrübelerini belgelemeyi hedefliyor.
Çisel Karacebe, Berfin Atlı, Begüm Özden Fırat, Suzi Asa, “Fiziksel Mesafeyi Aşan Sesler: Akustik Bir Topluluk Olarak Kurtuluş”
Araştırma COVID-19 pandemisi döneminde gündelik hayatın ağırlıklı olarak ev ve çevresine doğru çekildiği, birincil sosyalleşme mekânının mahalle ölçeğine taşındığı ve komşuluk ilişkilerinin önem kazandığı fikrinden yola çıkarak bir semti odağına alır. Araştırma Kurtuluş’un ses peyzajını çıkartarak, semti işitsel bir topluluk olarak inceler; semtteki farklı mekânsal-işitsel toplulukların sınırlarının oluşturulmasını, topluluklar arası ses ilişkilerinin, müzakere ve çatışmaların sosyolojik olarak anlaşılmasını amaçlar. Salgın döneminde akustik topluluğun aldığı biçimleri kavramak, sesin gündelik hayatta yarattığı ilişki biçimlerine odaklanmak, görme ve görülme temelli bakış açısından farklı olarak sese dikkat çekmek projenin başlıca unsurlarındandır.
Dilan Alataş, Oğuz Karayemiş, “Salgını Maskeden Görmek”
İçinden geçtiğimiz salgını tek bir nesneyle temsil edersek, o ne olur? Bu nesne salgınla ilgili bize neler söyleyebilir? O nesneyi doğumundan ölümüne tüm yaşam döngüsü boyunca takip edersek hangi karşılaşmalara, ilişkilere, ağlara ve kurumlara erişiriz? Bu araştırma, maskeyi bir fail olarak merkeze alarak, onun yaşamını takip edip salgında ortaya çıkan çatışmaları, belirsizlikleri ve adaletsizlikleri görme denemesidir.
sub inisiyatifi, “!!!”
sub inisiyatifi (www.subsqu.ooo) tarafından geliştirilen !!!; 10 aylık bir sürece yayılan, Çanakkale ve çevresine dair ekolojik kavramları hafıza üzerinden disiplinlerarası bir yaklaşımla ele alan, işbirliği temelli yaratıcı dokümantasyon ve haritalama projesidir.
Haritalama ve melez pratiklerin anlatım potansiyelinden hareketle, ana akım anlatıların dışına çıkarak alternatif düşünme yollarını teşvik eder. Hafıza ve ekolojiye dair kavramsal bağlantıları örmek amacıyla, dört bölgede (Şehir Merkezleri, Gelibolu Yarımadası, Kaz Dağları ve Kıyı Şeridi) üç ana tema üzerinden hareket eder: “canlanma”, “üretme/tüketme” ve “anma/kutlama”.
Yerküre Yerel Çalışmalar Kooperatifi, “İstanbul’un Gıda Tedarik Sistemlerinin Kriz Dayanıklılığı: COVID-19 Salgını Etkilerinin Karşılaştırmalı Bir Analizi”
İstanbul nasıl doyar? Bu soru bir yanıyla küresel tarım-gıda rejiminde bir metropolün gıda tedarikine yönelik betimleyici bir analizi; diğer yanıyla ise şehrin “doyup doymadığına” yönelik analitik bir çözümlemeyi çağırır. Bu araştırma, yaş meyve sebze tedarikine odaklanarak, İstanbul’un mevcut gıda tedarik sistemini oluşturan aktörleri ve ilişkileri gıda güvencesi bağlamında incelemeyi hedefliyor. Yerel gıda tedarik sisteminin COVİD-19 salgınının yarattığı çok boyutlu şoklar karşısında nasıl etkilendiğini araştırmak, krizler karşısında tarım gıda sistemin kırılganlıklarını ve dayanıklılığını ortaya koyabilmek açısından önemlidir. Araştırma kapsamında, pandemi sonrasına ilişkin, tedarik sisteminin farklı aktörlerinin “yeni normal” beklentilerinin ve arzularının İstanbul gıda sistemi ölçeğinde bir dönüşüme işaret edip etmediği tartışılacak.
#MADaraştırma başvuruları, başvurucuların kişisel bilgileri kapalı bir biçimde yedi akademisyenden oluşan bir hakem heyeti tarafından değerlendirildi.
Araştırma çıktısı/çıktılarından biri akademik makale olan araştırmacıları değerlendiren hakem heyeti:
Dr. Erdem Evren (Bağımsız Araştırmacı)
Dr. Gözde Orhan (Altınbaş Üniversitesi)
Dr. Zeynep Gülru Göker (Sabancı Üniversitesi),
Dr. Sezai Ozan Zeybek (Alice Salomon Hochschule-Berlin),
Dr. Yunus Doğan Telliel (Worcester Polytechnic Institute)
Araştırma çıktısı; belgesel/kısa belgesel/video haber, fotoğraf serisi, veritabanı/veri görselleştirme, haritalama vb. olan araştırmacılar ise filmci/akademisyen Didem Pekün ve fotoğrafçı/sanatçı Ege Kanar tarafından değerlendirildi.
Geçtiğimiz dönemlerde #MADaraştırma Desteği’ni almaya hak kazanan çalışmalarının sunumlarını Mekanda Adalet Youtube kanalından izleyebilir, çalışmaların yayımlandığı #MADjournal’ın ilk sayısını da bu linke tıklayarak indirebilirsiniz.
#MADaraştırma Desteği duyurularından haberdar olmak için sosyal medya hesaplarımızı takip edin ve bültenimize üye olun!
